Dwór w Przytoniu zwycięzcą I Konkursu Nasz Zabytek Fundacji Most the Most w Zachodniopomorskiem
Gratulujemy zwycięzcy, a zgłaszającym i właścicielom zabytków dziękujemy za zaangażowanie. Teraz czas na II Konkurs, w którym mieszkańcy Przytonia i okolic będą zgłaszać Fundacji pomysły na funkcję społeczną zabytku. Po wyborze najlepszych pomysłów i podpisaniu umowy z właścicielem zabytku, Fundacja przyzna dofinansowanie na jego rewaloryzację i dostosowanie do wybranych w konkursie funkcji społecznych. Wysokość dotacji może sięgnąć nawet 1 000 000 PLN.
Konkurs Nasz Zabytek to projekt o charakterze regionalnym i lokalnym. Fundacja Most the Most ogłasza go sekwencyjnie w poszczególnych województwach. Konkurs jest podzielony na dwie części: I Konkurs – wybór jednego zabytku w województwie oraz II Konkurs – wybór pomysłów na nową funkcję społeczną zwycięskiego zabytku.
Jak przebiegał I Konkurs Nasz Zabytek?
Nabór zgłoszeń w I Konkursie w województwie zachodniopomorskim trwał od 4 kwietnia do 3 maja 2022 roku. Fundacja otrzymała od mieszkańców 265 zgłoszeń na 70 zabytkowych obiektów. Ocenę formalną przeszło 51 zabytków (pozostałe nie spełniły kryteriów konkursu – np. były własnością prywatną).
Zgłoszone obiekty można obejrzeć na mapie zabytków na stronie Fundacji Most the Most.
Następnie Fundacja skontaktowała się z właścicielami zabytków, które spełniły formalne kryteria konkursowe. Chęć współpracy z Fundacją i stosowne dokumenty przekazało 18 właścicieli zgłoszonych w konkursie zabytków.
Komisja konkursowa wybrała zwycięzcę spośród poniższych zabytków:
- Dwór w Przytoniu
- Kaplica szpitalna św. Ducha w Pyrzycach
- Stacja Koszalin Wąskotorowy – tory boczne
- Park Tilebeinów w Szczecinie
- Wieża Quistorpa w Szczecinie
- Pałac Ziemstwa Pomorskiego w Szczecinie
- Zamek w Niemieńsku
- Park Zdrojowy w Połczynie-Zdroju
- Kapliczka w Tucznie
- Ruiny gotyckiego browaru w Bierzwniku
- Kaplica grzebalna – Stara Dąbrowa
- Ratusz Miejski w Stargardzie
- Remiza – Trafostacja w Stolcu
- Zabytkowe Mury Obronne Miasta w Gryfinie
- Dwór i park dworski w Warninie
- Stodoła gotycka w Kołbaczu
- Budynek Starostwa Powiatowego w Drawsku Pomorskim
- Dawny hangar lotniczy w Rogowie
Zwycięzca I Konkursu Nasz Zabytek w województwie zachodniopomorskim
Dwór w Przytoniu
Zespół dworski w Przytoniu położony w gminie Drawsko Pomorskie wybudowany został w drugiej połowie XIX w około 1897 r. W skład dworu wchodzą budynek dworski, oficyna, rządcówka, budynek mieszkalny, budynek gospodarczy, park.
Dwór jest okazałym podpiwniczonym budynkiem dwukondygnacyjny, na rzucie wydłużonego prostokąta, przykryty dwuspadowym dachem z dobudowaną parterową oficyną. Dwór od budynku folwarku i wsi osłonięto różnogatunkowymi drzewami. Od strony północno zachodniej do dworu przylegała podłużna polana widokowa osłonięta od południa i zachodu zwartymi kępami drzew, a od północnej strony pojedynczymi drzewami rosnącymi wzdłuż drogi dojazdowej do dworu. Zachodnią część założenia zajmowała rozległa łąka poprzecinana rowami odwadniającymi, położona na dnie koryta jeziora Wielkie Dąbie. Po wojnie dwór był w użytkowaniu PGR. Aktualnie budynek dworski jest w bardzo złej kondycji, wymaga nakładu wielu środków finansowych, aby przywrócić jego wygląd i funkcjonalność. Działania w zakresie poprawy kondycji budynku czynią zarówno włodarze gminy Drawsko Pomorskie jak i lokalna społeczność.
Wieś Przytoń (dawna nazwa Pritten) od XIV wieku należała do znanego rodu rycerskiego Bornów. W końcu XIX wieku był to już duży majątek ziemski obejmujący ponad 1000 ha. Obecnie we wsi można zobaczyć dobrze zachowany zespół folwarczny.
Teraz czas na pomysł
Po ogłoszeniu zwycięzców I Konkursu czas na II Konkurs, czyli wybór funkcji społecznej zwycięskiego zabytku. Teraz lokalne społeczności ponownie zabiorą głos. Podobnie jak w pierwszym etapie konkursu, Fundacji Most the Most zależy na inicjatywie mieszkańców. Będzie ona przez trzy tygodnie (od 4 do 25 lipca 2022 r.) zbierać pomysły od mieszkańców, w jaki sposób chcą użytkować odnowiony budynek. Pomysł będzie można zgłosić przez elektroniczny formularz na stronie internetowej fundacji lub przez telefon (+48 517 884 088 lub 22 47 55 111).
Co dalej?
Fundacja przeanalizuje wszystkie zgłoszone pomysły i odpowiedzi na pytania w formularzu zgłoszeniowym. Równie istotna będzie opinia właściciela zwycięskiego zabytku oraz niezbędna akceptacja konserwatora zabytków. Na tej podstawie nastąpi wybór najlepszych pomysłów na wykorzystanie społeczne zwycięskiego zabytku. Kolejnym krokiem będzie podpisanie umowy z jego właścicielem i przyznanie dofinansowania na rewaloryzację zabytku oraz dostosowanie go do wybranych w konkursie funkcji.
Zwycięzcy w innych województwach
Fundacja Most the Most przeprowadziła już 4 edycje konkursu Nasz Zabytek w 10 województwach budując konkretne i wymierne zaangażowanie społeczne:
• 10 konkursów na wybór zabytku
• ponad 3500 zgłoszeń zabytków od mieszkańców
• ponad 350 zgłoszonych zabytków
• 7 konkursów na wybór funkcji społecznej zwycięskich zabytków
• prawie 500 zgłoszeń na pomysł funkcji społecznej zwycięskich zabytków
• 10 zwycięskich zabytków.
Pozostałe zwycięskie zabytki to do tej pory:
• Pałac w Kiełczynie (woj. dolnośląskie),
• Dwór w Niećkowie (woj. podlaskie),
• Zespół pałacowo-parkowy w Kruszynie (woj. kujawsko-pomorskie),
• Dworek w Uniejowie (woj. łódzkie),
• Dawny magazyn solny w Nowej Soli (woj. lubuskie),
• „Murowaniec” w Moskorzewie (woj. świętokrzyskie).
• Dawna synagoga w Barczewie (woj. warmińsko – mazurskie)
• Budynek gospodarczy w Brusach (woj. pomorskie),
• Budynek w zespole szkoły w Dziewkowicach (woj. opolskie).
W drugiej połowie 2022 r. odbędą się konkursy w województwach: wielkopolskim, małopolskim, śląskim, mazowieckim, lubelskim oraz podkarpackim. W 2023 r. rozpocznie się nowa runda, co oznacza powrót konkursu Nasz Zabytek do województw, w których miał on już miejsce.
Dlaczego warto się zaangażować?
Udział w konkursie Nasz Zabytek to pierwszy krok, by wykreować i zrealizować swoje pomysły, pobudzić wyobraźnię, poczuć wpływ na własne otoczenie. Przekonać się, że nasze zaangażowanie przynosi namacalne i wspaniałe efekty. Każdy zgłoszony zabytek i pomysł ma szansę wygrać, a zgłaszający zostać lokalnym bohaterem.
Organizatorowi konkursu zależy na tym, żeby właściciel zwycięskiego zabytku włączył w prace uczniów/studentów / absolwentów szkół i uczelni wyższych (np. architektury, konserwacji, historii sztuki), aby przy realizacji projektu mogli zdobywać doświadczenie zawodowe.
Fundacja Most the Most chce wspólnie z lokalnymi samorządami inicjować współpracę wielu środowisk i partnerów. Celem, który chce uzyskać w perspektywie długofalowej jest aktywne użytkowanie zrewaloryzowanych zabytków przez lokalną społeczność oraz współpraca w tym zakresie z właścicielami obiektów.
Dlatego dodatkowym efektem zwycięstwa w Konkursie jest współpraca z Fundacją Most the Most przy realizacji umowy na dofinansowanie rewaloryzacji zabytku. Mieszkańcy i włodarze miejscowości, w których znajdują się zwycięskie zabytki, przekonali się, że ta współpraca przynosi wspaniałe efekty. Z inicjatywy Fundacji w zwycięskich zabytkach obywają się i są planowane różnego rodzaju wydarzenia artystyczne (koncerty, warsztaty, wystawy – przykładem jest m.in. recital Jakuba Kuszlika w pałacu w Kiełczynie i koncert Waldemara Malickiego w Dworze w Niećkowie).
O Fundacji Most the Most
Fundacja Most the Most jest organizacją non-profit powołaną przez Bank Gospodarstwa Krajowego, by współrealizować misję banku jaką jest wsparcie zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego Polski. Fundacja Most the Most angażuje się w te działania realizując zadania w obszarze związanym z kulturą. Jej misją jest bowiem budowanie kapitału społecznego poprzez wspieranie kultury, twórców i międzypokoleniowej współpracy. Fundacja inicjuje zaangażowanie lokalnych społeczności wokół odnowy zabytków i nadawania im nowych funkcji społecznych. Fundacja Most the Most wspiera projekty, które są odpowiedzią na lokalne potrzeby, w których tworzenie i realizację włączona jest społeczność lokalna.